Tầm quan trọng chiến lược của tuyến đường thương mại mới nối Nga với Ấn Độ

(DNTH) - Thương mại từ Nga đến Nam Á, thông qua Trung Á và Trung Đông, thời gian qua ghi nhận không ngừng tăng, trong bối cảnh Moscow tìm kiếm thị trường thay thế phương Tây cho các sản phẩm xuất khẩu của mình.

Hành lang vận tải quốc tế Bắc - Nam dài 7.200 km, chạy từ Saint Petersburg ở tây bắc nước Nga, đến các cảng ở miền nam Iran, rồi đến thành phố Mumbai của Ấn Độ.

Đây là tuyến đường vận chuyển có chiều dài chưa bằng một nửa, so với đi bằng đường biển qua Địa Trung Hải và kênh đào Suez.

Hành lang có 3 tuyến đường nối Nga với Iran. Tuyến đường chính phía tây đi qua Azerbaijan bằng đường sắt và đường bộ. Tuyến đường trung tâm đi qua biển Caspian bằng tàu. Tuyến đường phía đông đi dọc bờ phía đông của biển Caspian.

Tuyến đường phía Tây đang đông đúc hơn đáng kể. Bộ Giao thông Vận tải Azerbaijan nói với Nikkei Asia rằng, vận tải đường sắt đã tăng khoảng 30% năm 2023, trong khi vận tải đường bộ tăng 35%, lên 1,3 triệu tấn. Điều này cho thấy, tổng lưu lượng vận chuyển hàng hóa, có khả năng đạt 30 triệu tấn mỗi năm.

Azerbaijan đang gấp rút xây dựng cơ sở hạ tầng trong nước, nhằm đẩy mạnh vận chuyển trên tuyến đường phía Tây. Nước này có kế hoạch xây dựng hạ tầng đường sắt và đường bộ bắc qua sông Aras, dọc biên giới với Iran. Một nhà ga vận chuyển ở khu vực biên giới đang được mở rộng. Công việc dự kiến hoàn thành vào quý 3/2024.

Một tuyến đường cao tốc có thu phí với bốn làn, nối thủ đô Baku của Azerbaijan với biên giới Nga, đã được khánh thành vào tháng 10/2023.

Theo Bộ Giao thông Vận tải Azerbaijan, hành lang vận tải Bắc-Nam này sẽ thu hút thương mại và đầu tư, đồng thời mở ra tiềm năng hợp tác mới giữa các nước.

Mặc dù kế hoạch về hành lang trên lần đầu được Nga, Iran và Ấn Độ nhất trí vào năm 2000, nhưng những thay đổi địa chính trị gần đây, giúp thúc đẩy dự án nhanh hơn. Lệnh trừng phạt của phương Tây đặt lên Nga, khiến Moscow chuyển hướng sang thị trường châu Á và Trung Đông. Lệnh trừng phạt cũng đẩy Iran đến gần Nga và các nước châu Á hơn.

Moscow và Tehran ký thỏa thuận vào tháng 5/2023, để xây dựng một tuyến đường sắt ở miền bắc Iran. Điều này càng có ý nghĩa, khi hàng hóa từ châu Âu đến châu Á qua kênh đào Suez, liên tục bị phiến quân Houthi tấn công thời gian qua.

“Với những bất ổn nhìn thấy ở biển Đỏ, hành lang Bắc-Nam này có ý nghĩa trên toàn cầu.

Phó Thủ tướng Nga Alexei Overchuk nói với truyền thông hồi tháng 1/2024

Bộ trưởng Ngoại giao Ấn Độ S. Jaishankar cho biết sau cuộc gặp vào tháng 12/2023 với người đồng cấp Nga rằng, hành lang này phát triển vì lợi ích kinh tế toàn thế giới.

Dự án cũng ảnh hưởng đến hợp tác quốc phòng trong khu vực. Iran - quốc gia thu lợi từ hành lang trên, đã gửi cho Nga nhiều máy bay không người lái và các thiết bị khác.

Mối quan hệ chặt chẽ hơn giữa Azerbaijan với Nga, dường như mang lại cho nước này lợi thế quan trọng, trong cuộc xung đột với đối thủ láng giềng Armenia.

Khu vực tranh chấp lịch sử Nagorno-Karabakh, là trung tâm của xung đột sắc tộc giữa Azerbaijan và Armenia kể từ cuối thời kỳ Xô Viết.

Azerbaijan nắm quyền kiểm soát khu vực, sau các cuộc đụng độ vào năm 2020 và 2023. Armenia không nhận được hỗ trợ nào từ Nga, dù coi Moscow là đồng minh.

"Hành lang Bắc-Nam đã nâng tầm chiến lược của Azerbaijan với Nga.

Một nhà bình luận chính trị Armenia

Azerbaijan cũng là một điểm quan trọng, trên tuyến đường bộ nối châu Âu với Trung Quốc qua biển Caspian. Họ cũng là nhà cung cấp dầu và khí đốt tự nhiên lớn, thông qua đường ống đến châu Âu.

Armenia đã được cảnh báo trước những thay đổi địa chính trị nhanh chóng, do hành lang Bắc-Nam thúc đẩy. Họ cũng có đề xuất của riêng mình. Thủ tướng Nikol Pashinyan vào tháng 10/2023 đã trình bày dự án "Ngã tư hòa bình", tức mạng lưới đường sắt và đường bộ theo hướng bắc-nam/đông-tây, qua đó Armenia hy vọng sẽ mở cửa biên giới trở lại với Azerbaijan và Thổ Nhĩ Kỳ.

Thu  Thuỷ